تا کنون بیشترین کاربرد موسیقی متن در فیلم های سینمایی بوده است و اکثر ما بیشتر موسیقی متن هایی را که میشناسیم از فیلم های سینمایی هستند.اما در سال های اخیر اهمیت موسیقی متن نه تنها در فیلم های سینمایی بلکه در فیلم های مستند و حتی بازیهای کامپیوتری بیشتر شده است.طوری که موسیقیدانان معروفی مانند هنس زیمر برای بازیهایی مانند MW2 و Crysis2 موسیقی متن میسازند.اما سینمای مستند به خصوص مستندهایی راجع به طبیعت به نظر بنده حقیر با درجا زدن از مسیر پیشرفت در زمینه موسیقی متن بازمانده اند و نتوانسته اند کلیشه ها را از خود دور کنند.به طور مثال در مورد مستند سیاره زمین که یکی از مستندهای زیبا و معروف جهان است ما شاهد همان نتهای همیشگی هستیم که در سایر کارها هم آنها را شنده ایم.

اما در سال 2009 یک مستند تقریبا 90 دقیقه ای بسیار متفاوت و جالب توجه توسط Europa ساخته شد که با نماهای بی نظیر و فیلمبرداری خیره کننده خود توجه همه را جلب کرد.اما جدا از تصاویر خیره کننده این مستند، ما در این فیلم شاهد موسیقی هایی بسیار هنرمندانه از یک موسیقیدان شهیر به نام Armand Amar بودیم که زیبایی این مستند را دو چندان کرد.در مورد آرماند آمر باید گفت که انتظار ها از وی بعد از فیلم بابا عزیز بالا رفته بود و شاید همه منتظر حضور وی در فیلم های معروف کارگردانان هالیوود بودند،اما آمر با انتخاب سینمای نسبتا مستقل راه خود را طوری دیگر طی نمود و به نظر من اوج کارش را در مستند خانه به نمایش گذاشت.به جرأت میتوان گفت که اگر در میان فیلم های مستند بخواهیم داوری کنیم موسیقی متن خانه یکی از بهترین و قویترین موسیقی متن هایی که برای یک فیلم مستند ساخته شده است(البته از کنار موسیقی متن فیلم برکت نیز نمیتوان ساده گذشت).ماهیت فیلم های مستند طوری است که نیازمند دقت بسیار زیاد آهنگ ساز است و نتهای خاص خود را مطلبد که آمر در این فیلم از نت هایی بسیار فنی و دقیق استفاده نموده است.

فیلم با نمایی ابتدایی از فراض جو زمین و سپس یک آتشفشان شروع میشود و در قطعه اول ما با ابتدا با صدایی گنگ و مبهم و راز آلود مواجه هستیم که در ادامه با آوازی که بیشتر شبیه به ناله است در آمیخته میشود که به نظر نوایی از مردمان قدیمی آمریکا یا آفریقا است.در واقع شروع فیلم با چنین قطعه ای این مفهوم را به شنونده میرساند که با یک مستند متفاوت روبرو است.ادامه این قطعه با نت هایی زیبا از ویولون همراه است که از ریتم آرام به ریتم تند تغییر مسیر میدهند و به همراه جلوه های بصری فیلم بیننده را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد.در واقع اگر به موضوع اصلی مستند که همان هشدار دادن به انسان ها در مورد این است که زمین در حال نابودی است،توجه کنیم متوجه کار بسیار عالی آرماند آمر میشویم که چنین قطعه ای را برای ابتدای فیلم در نظر گرفته است.
نکته مهم در این کار آمر استفاده بجای وی از آواها و نتهای مربوط به هر منطقه است.مثلا در قسمتی از فیلم که در مورد نیویورک است ما شاهد یک موسیقی بسیار تند با نتهای نسبتا خشن ویلیون همراه هستیم که هنرمندانه حس و حال یک شهر پرجنب و جوش را به انسان منتقل میکند.شهری که به تندی نتهای این قطعه در حال بلعیدن منابع طبیعی است.یا مثلا در قسمت هایی که مربوط به شمال آفریقا و یا کشورهای عربی است از سازهای شرقی مانند نی به خوبی استفاده نموده است.

یکی از چینش های بسیار عالی آمر در این آلبوم را باید در آهنگ Dubai جستجو کرد.آمر با این قطعه پیشرفت و توسعه دبی را به عنوان نمونه ای از شهرهایی که در فیلم از آنها به عنوان مصادیق از بین برنده منابع طبیعی و چینش های طبیعی زمینشناسی معرفی شده است،به تصویر کشیده است.اگر در آهنگ دقت کنیم از ضربات طبل که معمولا بسیاری از آهنگ سازان برای صحنه های نبرد بین دو جنگجو استفاده میکنند،استفاده شده است و به نظر من آمر میخواسته به نوعی نبرد انسان و طبیعت رو در شنونده القا کند.

آمر در این آلبوم هرجا که سخن از خرابکاری های انسان در طبیعت به زبان می آید از ریتم های تند استفاده میکند و هرجا که بخواهد توجه بییننده را به طبیعت جلب کند از ریتم های ملایم و تأمل بر انگیز استفاده میکند.یکی از این قطعات که آمر در آن به خوبی توجه ببیننده را به نابودی طبیعت جلب میکند قطعه EPI است که با قطعه بیتی از استاد اقبال لاهوری و موسیقی سنتی ایرانی در لایه های زیرین موسیقی همراه است.در واقع اوج نگاه فلسفی آمر را میتوان در این قطعه دید و درک درست وی از اشعار زیبای فارسی و بخصوص این تک بیت زیبای اقبال لاهوری است.

قطعه بعدی که توجه من رو به خودش بسیار جلب کرد یکی از قطعات باکلام این آلبوم هست یعنی Cum Dederit که در اواخر فیلم به همراه آمار تکان دهنده از مشکلات موجود و مشکلاتی که در آینده گریبان انسان را خواهد گرفت شنیده میشود.فارق از مفهوم اشعار که به دلیل عدم آشنایی بنده با زبان هست ریتم آهنگ به خوبی با آماری که ارائه میشود همخوانی دارد و انسان را میتواند به فکر فرو برد که آیا وقت آن نرسیده است کمی به طبیعت اطرافش احترام قائل باشد؟
سخن آخر اینکه،در واقع کمتر مشاهده شده که موسیقیدانی بتواند از این همه فراوانی سبک در یک آلبوم استفاده کند و موفق هم باشد.کاری که آرماند آمر بخوبی از پس آن بر آمده و اثری ماندگار از خود به جا گذاشته است.

منبع:bicalam.ir