بررسی موسیقی متن فیلم گلادیاتور 2: پیوند میان نوستالژی و نوآوری

هشدار: این نقد شامل اطلاعاتی درباره‌ی داستان فیلم است. اگر هنوز فیلم را ندیده‌اید، ممکن است بخواهید خواندن این متن را به بعد از تماشای آن موکول کنید.

تقریباً ۲۵ سال پس از آنکه کارگردان ریدلی اسکات و بازیگر اصلی، راسل کرو، با فیلم گلادیاتور حماسه‌ی رومی "شمشیر و صندل" را دوباره به جریان اصلی هالیوود بازگرداندند و حتی جایزه‌ی اسکار بهترین فیلم را نیز از آن خود کردند، اکنون دنباله‌ای برای این اثر با عنوان گلادیاتور ۲ ساخته شده است. این فیلم نمونه‌ای شگفت‌انگیز از فیلم‌سازی حماسی قدیمی در مقیاسی بزرگ است که مملو از صحنه‌های نبرد عظیم، جلوه‌های بصری باشکوه، و درام احساسی شدید است.

 

داستان فیلم در امپراتوری روم حوالی سال ۲۰۰ میلادی و در دوران حکومت امپراتوران دوقلو، گتا و کاراکالا، روایت می‌شود. پاول مسکال نقش "هانو"، یک کشاورز ساده از منطقه‌ی شمال آفریقا (نومیدیا) را بازی می‌کند که پس از حمله و تصرف شهرش در یک نبرد دریایی بزرگ توسط ارتش روم به رهبری ژنرال آکاسیوس (پدرو پاسکال)، اسیر می‌شود. همسر جنگجوی هانو، آریشات، در نبرد کشته می‌شود. هانو به‌عنوان برده به روم برده می‌شود و به یک مدرسه‌ی گلادیاتوری که متعلق به ماکرینوس (دنزل واشنگتن) است فروخته می‌شود. ماکرینوس به هانو قول می‌دهد که اگر در نبردهای روم به اندازه کافی پیروز شود، فرصت کشتن آکاسیوس را به او می‌دهد. اما این تنها آغاز ماجراست؛ آکاسیوس به‌طور مخفیانه در حال طراحی نقشه‌ای برای سرنگونی امپراتوران نالایق و فاسد است و قصد دارد شکوه گذشته‌ی روم را بازگرداند. از سوی دیگر، ماکرینوس نقشه‌های خاص خود برای پیشرفت سیاسی دارد و می‌خواهد از گلادیاتورهایش برای رسیدن به اهدافش استفاده کند. اما هانو نیز چیزی بیش از یک کشاورز ساده است، و بخش زیادی از رازهای او به همسر آکاسیوس، لوسیلا (کانی نیلسن)، و رابطه‌ی گذشته‌ی او با گلادیاتور فقید، ماکسیموس، که سال‌ها پیش در میدان نبرد کشته شد، مربوط می‌شود.

در این فیلم، جوزف کوین و فرد هچینگر نقش گتا و کاراکالا را بازی می‌کنند. درک جاکوبی نقش خود به‌عنوان سناتور گراکوس از فیلم اول را دوباره ایفا می‌کند، و لیور راز، پیتر منسا، مت لوکاس، و تیم مک‌اینرنی نیز در نقش‌های مکمل اصلی حضور دارند. فیلمنامه توسط دیوید اسکارپا نوشته شده است؛ او نویسنده‌ی دو فیلم دیگر از آثار اخیر ریدلی اسکات یعنی تمام پول‌های جهان و ناپلئون نیز بوده است. عوامل پشت صحنه‌ی فیلم بسیار برجسته هستند؛ عناصر بصری فیلم، به‌ویژه طراحی صحنه، لباس و موارد مشابه، همگی از نامزدهای جدی اسکار خواهند بود. موسیقی متن فیلم نیز توسط هری گرگسون-ویلیامز ساخته شده است، که این هفتمین همکاری او با اسکات است، پس از آثاری چون قلمرو بهشت (۲۰۰۵)، مریخی (۲۰۱۵)، موسیقی اضافی برای پرومتئوس و هجرت: خدایان و پادشاهان ، و همچنین ساخت موسیقی آخرین دوئل و خانه گوچی در سال ۲۰۲۱. 

• دانلود آلبوم موسیقی فیلم گلادیاتور، نامزد جایزه اسکار، ساخته ی هنس زیمر (Hans Zimmer)

البته، موسیقی متن اصلی فیلم گلادیاتور توسط هانس زیمر و لیزا جرارد ساخته شده بود. این اثر یکی از بهترین کارهای حرفه‌ای زیمر و یکی از محبوب‌ترین موسیقی‌های متن قرن حاضر است. بی‌شک وظیفه‌ی گرگسون-ویلیامز بسیار دشوار بود. اما او با شایستگی موفق شد موسیقی‌ای بسازد که اگرچه جای کار زیمر و جرارد را نمی‌گیرد، اما دنباله‌ای شایسته و مناسب برای نسل جدید است. در مصاحبه‌ای با جاز تانگکای برای مجله ورایتی ، گرگسون-ویلیامز توضیح می‌دهد که هدف او خلق موسیقی‌ای بود که به‌طور کامل به اثر زیمر احترام بگذارد و از چندین عنصر تماتیک آن برای الهام‌گیری در این اثر جدید استفاده کند.

گرگسون-ویلیامز می‌گوید نقطه‌ی آغاز برای ساخت موسیقی فیلم با جمله‌ای از فیلمنامه جرقه خورد: «لوسیوس به ماکسیموس تبدیل می‌شود». چون، هشدار اسپویل، هانو در واقع همان لوسیوس، پسر جوان لوسیلا است که پس از وقایع فیلم اول به صورت مخفیانه از روم فراری داده شده بود؛ و ماکسیموس، پدر او بود. گرگسون-ویلیامز همچنین توضیح می‌دهد که او به شدت تحت تأثیر تم اصلی ماکسیموس در فیلم اول قرار گرفت، که حول مجموعه‌ای از نت‌های هفتم نزولی ساخته شده بود. تم او برای هانو/لوسیوس نیز بر پایه‌ی پیشروی آکورد مشابهی ساخته شده است، و با پیشرفت داستان فیلم، این تم نیز رشد می‌کند تا جایی که در پایان فیلم کاملاً به تم اصلی ماکسیموس در گلادیاتور ساخته هانس زیمر تبدیل می‌شود – لوسیوس واقعاً به ماکسیموس تبدیل می‌شود.

پالت موسیقی گرگسون-ویلیامز عمدتاً ریشه در سبک بزرگ ارکسترال غربی دارد، اما او تلاش کرده است تا با اضافه کردن المان‌های خاص سازهای منحصربه‌فرد، مفاهیم مشخصی را در موسیقی برجسته کند. برای به تصویر کشیدن صداهای بومی خانه‌ی هانو در شمال آفریقا، او از "نی" استفاده کرده است؛ سازی که عمدتاً در موسیقی ایرانی استفاده می‌شود. برای بازتاب صدای روم، گرگسون-ویلیامز سفری به بخش دورافتاده‌ای از شمال اسپانیا داشته و با موسیقی‌شناس آبراهام کوپرو دیدار کرده است؛ کسی که سازهای باستانی مانند "کارنیکس" و "هورن ایبریایی" را تنها با تکیه بر تصاویر و بازسازی‌های هنری از سازهایی که ممکن است در زمان روم باستان استفاده می‌شده، ساخته و می‌نوازد.

• دانلود موسیقی فیلم گلادیاتور (Gladiator)، ساخته ی هانس زیمر (Hans Zimmer) و لیزا جرارد

برای شخصیت "ماکرینوس" با بازی دنزل واشنگتن، گرگسون-ویلیامز از دوست قدیمی‌اش، نوازنده‌ی ویولنسل الکتریکی، مارتین تیلمان، دعوت به همکاری کرد. گرگسون-ویلیامز اجرای تیلمان را توصیف می‌کند که به‌گونه‌ای "لغزنده و روان" است، درست مانند شخصیت ماکرینوس. برای اضافه کردن حسی خاص به صحنه‌هایی که هانو/لوسیوس به زندگی‌اش در نومیدیا و خاطراتش با آریشات بازمی‌گردد، گرگسون-ویلیامز از گروهی به نام فِرت‌وُرک استفاده کرده است. این گروه مستقر در لندن تخصصی در اجرای موسیقی با سازهای دوره رنسانس و باروک دارند، به‌ویژه ساز "ویولا دا گامبا". علاوه بر این، سازهایی مانند "کانتله" (نوعی ساز زهی فنلاندی) و "سنتور" ایرانی نیز به دلیل کیفیت‌های صوتی منحصربه‌فردشان و نه ضرورتاً ارتباط جغرافیایی‌شان در پالت موسیقی استفاده شده‌اند.

موسیقی فیلم همچنین دارای عناصر آوازی منحصر‌به‌فرد و جالب توجهی است. علاوه بر استفاده از یک گروه کر استاندارد مختلط، گرگسون-ویلیامز از خواننده‌ی اتیوپیایی، اِجیگایهیو شیباباو ، با نام هنری "گیگی"، دعوت کرد تا به صحنه‌هایی که هانو/لوسیوس در آنها دیدارهایی از آریشات در زندگی پس از مرگ دارد، حس رازآلودی ببخشد. دیگر بخش‌های آوازی شامل سوپرانوی گریس دیویدسون ، کُنتِرتِنور لیور آتار – که صدای ماورایی او ابتدا قرار بود بخشی از تم لوسیلا باشد اما با درخواست ریدلی اسکات از بیشتر بخش‌های موسیقی حذف شد – یک گروه خواننده‌ی گلو، و چند بخش دیگر است. در نهایت، به‌عنوان ادای احترامی به موسیقی متن اصلی، گرگسون-ویلیامز دوباره از خواننده و آهنگساز لیزا جرارد استفاده کرده است. با این حال، این بار صدای جرارد به شکلی کمی متفاوت از آنچه زیمر در فیلم اول به کار برده بود، استفاده شده است.

 

قطعه "Gladiator II Overture" که روی سکانس اصلی و خلاقانه‌ی تیتراژ انیمیشنی فیلم اجرا می‌شود، به‌طور درخشانی از صدای احساسی و مرموز لیزا جرارد استفاده می‌کند. این قطعه عمداً طنین‌هایی از تم "مزرعه گندم" wheat field از موسیقی متن فیلم اول را زنده می‌کند، درحالی‌که ریتمی پرانرژی و اکشن با حرکات برجسته سازهای زهی، خطوط تأکیدی سازهای بادی برنجی، بافت‌های کرال پرشور و سازهای منطقه‌ای به آن رنگ و بوی خاصی می‌بخشد. این قطعه سپس به سکانس افتتاحیه، "لوسیوس، آریشات و حمله رومی‌ها" منتقل می‌شود که ترکیبی عالی از احساس و حرکت است. 

سازهای بادی چوبی با صدای بلند و مضطرب که قطعه را آغاز می‌کنند، در ابتدا به نظر می‌رسد که موتیف امپراتور کومودوس از فیلم اول را تداعی می‌کنند، اما در واقع اشاره‌ای کوتاه به تم خواهر او، لوسیلا، است؛ که در ادامه به‌طور مفصل‌تر بررسی خواهد شد. با این حال، این صداها به سرعت جای خود را به تم زیبای هانو و آریشات می‌دهند که با آواز منحصربه‌فرد گیگی اجرا شده است. رابطه‌ی ایده‌آل این زوج به شکلی ناگهانی با صدای مهیب "کارنیکس" که ورود ژنرال آکاسیوس و نیروی دریایی روم به دیوارهای شهر را اعلام می‌کند، مختل می‌شود و هر دوی آنها به جنگ فراخوانده می‌شوند.

در دقیقه پنجم، زمانی که بمباران "تربوشه" (منجنیق) آغاز می‌شود، همه چیز از کنترل خارج می‌شود و یکی از اولین قطعات اصلی موسیقی متن وارد عمل می‌شود. گرگسون-ویلیامز همیشه در خلق موسیقی‌های اکشن تبحر داشته است و گلادیاتور ۲ نیز از این قاعده مستثنی نیست – سازهای زهی پرقدرت اوج می‌گیرند، سازهای بادی برنجی غرش می‌کنند، کوبش سازهای کوبه‌ای شدت بیشتری می‌یابد، گروه کر عمق احساسی اضافه می‌کند، و استفاده‌ی مداوم از "کارنیکس" شنوندگان را به فضای تاریخی داستان بازمی‌گرداند. این قطعه موسیقی‌ای خارق‌العاده و هیجان‌انگیز است که هر کسی که از موسیقی نبرد در آثار قبلی گرگسون-ویلیامز، مانند قلمرو بهشت یا فیلم‌های نارنیا لذت برده باشد، قطعاً آن را در همان سطح می‌یابد.

نکته جالب این است که بسیاری از بخش‌های باقی‌مانده موسیقی متن از فضای نبرد فاصله می‌گیرند و بیشتر به کاوش‌های جوی و احساسی درباره‌ی شخصیت‌ها و سیاست‌ها می‌پردازند. قطعه "I’ll Wait for You" برای اولین بار ایده‌ی منحصربه‌فردی را معرفی می‌کند که نمایانگر دیدارهای خیالی هانو/لوسیوس از آریشات در زندگی پس از مرگ و میل او به انتقام مرگ آریشات است. گرگسون-ویلیامز از بافت آوازی گیگی در تم عشق هانو و آریشات استفاده می‌کند و آن را با بافت‌های الکترونیکی خاص و دستکاری شده احاطه می‌کند تا حس رازآلود و ماورایی به موسیقی ببخشد. در ادامه‌ی این قطعه، آوازهای عمیقاً احساسی خاورمیانه‌ای، که سرشار از حس اندوه هستند، به تخریب روحی هانو/لوسیوس پس از مرگ آریشات رنگ و بویی تأثیرگذار می‌بخشند و همچنین به رابطه او با دوست و پدرخوانده‌اش، یوگورتا، رئیس قبیله نومیدیا، اشاره می‌کنند.

 

این صداها به قطعه‌ی بعدی، "Ostia" ، منتقل می‌شوند که ورود هانو/لوسیوس به بندر رومی بر روی یک کشتی برده را همراهی می‌کند. در انتهای این قطعه، موسیقی ارکسترال با شکوهی به گوش می‌رسد، اما این قطعه همچنین اولین حضور تم سازهای بادی چوبی لوسیلا را به نمایش می‌گذارد. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، تم لوسیلا به نظر می‌رسد نسخه‌ای نرم‌تر و جذاب‌تر از تم زیمر برای برادرش، کومودوس، در فیلم اول باشد. این ارتباط ظریف میان شخصیت‌ها و دو فیلم را واقعاً دوست دارم، زیرا پیوند خانوادگی را نشان می‌دهد ولی قصد احساسی آن را تغییر می‌دهد. این رویکرد، نمونه‌ای هوشمندانه از پیش‌زمینه‌چینی توسط گرگسون-ویلیامز است؛ در این مرحله از داستان، ما نمی‌دانیم که هانو همان لوسیوس است یا اینکه او پسر لوسیلا است – اما هانو این را می‌داند، و وقتی شهر روم را در افق می‌بیند و زندگی گذشته‌اش را به یاد می‌آورد، موسیقی گرگسون-ویلیامز نیز این خاطرات را به یاد می‌آورد.

قطعه‌ی "Angry Baboons" اولین صحنه‌ی اکشن بزرگ فیلم است، که در آن هانو/لوسیوس و سایر گلادیاتورهای تازه‌کار مجبور می‌شوند با گروهی از میمون‌های ذکرشده مبارزه کنند، در حالی که ماکرینوس بی‌احساس از بالا نظاره می‌کند و استعدادها را شناسایی می‌کند. موسیقی این صحنه ترکیبی ناآرام و خطرناک از آوازهای گلو، سوت‌های تیز که جیغ میمون‌ها را تقلید می‌کنند، و انفجارهای جنگ‌گونه کارنیکس است که با مجموعه‌ای از سازهای ارکسترال پرخشونت و آشفته، شامل صفی از طبل‌های عظیم، احاطه شده است. فقط ای کاش جلوه‌های ویژه‌ی سی‌جی‌آی برای میمون‌ها این‌قدر مصنوعی و غیرواقعی به نظر نمی‌رسید؛ این یکی از معدود اشتباهات بصری در کل پروژه است.

 

قطعات "Acacius Returns" و "City of Rome" دنباله‌های معنوی برای قطعه‌ی “The Might of Rome” ساخته‌ی هانس زیمر در فیلم اول هستند. این دو قطعه، بازگشت آکاسیوس به خانه پس از پیروزی نظامی در نومیدیا را همراهی می‌کنند، اما در میان این شکوه و جلال، یک خلأ عمیق احساس می‌شود؛ چرا که آکاسیوس از همه این نمایش‌ها خسته شده و چیزی جز بازگشت به لوسیلا و حذف احمقانی که تنها به فکر فتح هستند از تاج و تخت امپراتوری نمی‌خواهد. گرگسون-ویلیامز به شکلی ظریف و سرگرم‌کننده با برخی از پیشرفت‌های آکوردی که رژه‌ی پیروزمندانه‌ی ماکسیموس را در فیلم اول همراهی می‌کرد، بازی می‌کند و سپس با ترکیبی از سازهای دوره‌ای گروه فرت‌وُرک ، ریتم‌های تهدیدآمیز طبل و آوازهای ملایم گریس دیویدسون ، فضاسازی می‌کند.

قطعه‌ی "Defiance" دومین صحنه‌ی اکشن بزرگ فیلم است که با انفجاری تهاجمی از آوازهای گلویی آغاز می‌شود و به سرعت به اوج کوتاه و شدیدی از انرژی زهی و بادی برنجی می‌رسد که با ضربات پیچیده‌ی سازهای کوبه‌ای خاورمیانه‌ای پشتیبانی می‌شود.

بعدتر، قطعه‌ی "I See Him in You" فضایی اندوهناک خلق می‌کند، با برجستگی روزافزون صدای ویولا دا گامبا گروه فرت‌وُرک، اما این بار با همراهی سازهای بادی چوبی که تم لوسیلا را تداعی می‌کنند و آکوردهای هفتم نزولی که تم لوسیوس را شکل می‌دهند. این موسیقی صحنه‌ای را همراهی می‌کند که لوسیلا در سلول زیرزمینی کولوسئوم به دیدار پسرش می‌رود و تلاش می‌کند دلایل فرستادن او به دوردست‌ها در دهه‌های گذشته را توضیح دهد.

بیانی ملایم و احساسی از تم ماکسیموس نیز صحنه‌ای را همراهی می‌کند که لوسیوس سپر و شمشیر ماکسیموس را که بر دیوار آویخته شده است، پیدا می‌کند. بیان کوتاه این تم به شکل مؤثری اهمیت این لحظه را به مخاطب یادآوری می‌کند.

• اجرای زنده و تصویری کنسرت فیلم گلادیاتور (Gladiator) ،ساخته ی هانس زیمر

قطعه‌ی "Acacius in the Colosseum" سومین صحنه‌ی اکشن بزرگ فیلم را همراهی می‌کند، که در آن آکاسیوس – پس از آنکه نقشه‌اش برای سرنگونی امپراتوران گتا و کاراکالا به دلیل دسیسه‌های ماکرینوس شکست خورده و به اسارت درآمده است – به‌عنوان مجازات به مصاف لوسیوس و سایر گلادیاتورها در کولوسئوم فرستاده می‌شود. گرگسون-ویلیامز این صحنه را به شکلی هوشمندانه موسیقی‌پردازی کرده است، با جابه‌جایی بین لحظات خشمگین ارکسترال و کرال و بخش‌های متفکرانه‌تر زهی، که مبارزه‌ی اولیه‌ی آنها را منعکس می‌کند. اما با گذشت زمان، هر دو شخصیت درمی‌یابند که بازیچه‌ی ماکرینوس شده‌اند. در این میان، لوسیوس متوجه می‌شود که آکاسیوس واقعاً مادرش را عمیقاً دوست دارد. قطعه‌ی "Let the Gods Decide" نقطه‌ی اوج این صحنه است که با ترکیبی از سازهای زهی سنگین آغاز می‌شود و در حین پیشرفت قطعه، حالتی رنج‌آلود و خشمگین پیدا می‌کند.

ویولنسل‌نواز مارتین تیلمان ، در قطعه‌ی "Macrinus’ Plan" در مرکز توجه قرار می‌گیرد و به دسیسه‌های سیاسی بی‌رحمانه‌ای که این برده‌دار جاه‌طلب طراحی کرده، حالتی خزنده و مارگونه می‌بخشد. گرگسون-ویلیامز تم ماکرینوس را با عناصری از تم لوسیوس ترکیب می‌کند تا فلسفه‌های متفاوت این دو شخصیت را به تصویر بکشد – فرصت‌طلبی نیهیلیستی ماکرینوس در مقابل باور نجیبانه‌ی لوسیوس به ایده‌های پدرش درباره‌ی روم، به‌عنوان نیرویی بالقوه برای خیر، به شرط آنکه رهبرانش بتوانند به وعده‌ها و آرمان‌هایش عمل کنند. شدت موسیقی در نود ثانیه‌ی پایانی این قطعه به طور چشمگیری افزایش می‌یابد و به قطعه‌ی بعدی، "I Need You to Do This" ، منتهی می‌شود.

این قطعه با انفجارهای پرقدرت سازهای بادی برنجی و آوازهای کرال سنگین ترکیب می‌شود تا به صحنه‌ی تکان‌دهنده‌ای که ماکرینوس به‌طور بی‌رحمانه‌ای سر امپراتور گتا را در اتاق خودش قطع می‌کند و سپس کاراکالای نابالغ و به‌راحتی قابل‌کنترل (و حتی میمون دست‌آموزش!) را به‌عنوان فرمانروای جدید منصوب می‌کند، وزن موسیقایی ببخشد – هرچند که خود ماکرینوس در پشت صحنه در گوش او زمزمه می‌کند. نوشتار آوازی در این قطعه به‌ویژه برجسته است، ترکیبی غنی و پرجنب‌وجوش از آوازهای آفریقایی آیو آدی‌یِمی و بافت‌های کرال سنتی‌تر که برخی از نوشته‌های موسیقی متن فیلم‌هایی مانند سندباد: افسانه‌ی هفت دریا و حتی سرگذشت نارنیا: شیر، جادوگر و کمد لباس را تداعی می‌کند.

قطعه‌ی "Now That I Have Found You" لحظه‌ای زیبا و احساسی است که تم لوسیوس و تم لوسیلا را با هم ترکیب می‌کند، زمانی که مادر و پسر کاملاً با یکدیگر آشتی می‌کنند. لوسیلا به دلیل نقش داشتن در نقشه‌ی آکاسیوس به اعدام محکوم شده و ملاقات آنها در سلولش، شب قبل از اعدام، سرشار از احساسات است. ترکیب ظریف سازهای ارکسترال با بافت‌های پایین، فلوت‌های دلنشین و ویولا دا گامبای گروه فرت‌وُرک اثری برجسته، پر از جزئیات و کاملاً هماهنگ با فراز و فرودهای مکالمه‌ی آنها ایجاد کرده است.

قطعه‌ی "Echoes in Eternity" صحنه‌ی درست پیش از نبرد نهایی در کولوسئوم را همراهی می‌کند، جایی که لوسیوس، اکنون با پذیرش کامل هویت خود و پوشیدن زره پدرش، سخنرانی انگیزشی و قدرتمندی برای دیگر گلادیاتورها ایراد می‌کند. او آنها را به قیام علیه بردگی، تجسم ویژگی‌های نجیبانه‌ای که پدرش به آن‌ها معتقد بود، و کمک به نجات مادرش و سناتورهایی که هنوز به ایده‌ی روم به‌عنوان یک مفهوم باور دارند، تشویق می‌کند. موسیقی با حالتی باشکوه و جنگ‌گونه پیش می‌رود و گرگسون-ویلیامز به طور مداوم به آکوردهای هفتم نزولی تم لوسیوس اشاره می‌کند.

فینال بزرگ اکشن موسیقی متن، "War, Real War" است که صحنه‌ی نبرد لوسیوس و گلادیاتورها با گارد پرتورین ماکرینوس را در کولوسئوم، همراه با تلاش برای نجات لوسیلا و سناتورها، زیر نگاه ماکرینوس و کاراکالای روزبه‌روز دیوانه‌تر، همراهی می‌کند. این صحنه تا حدی معادل با قطعه‌ی “The Battle”" ساخته‌ی زیمر در فیلم اول است و در ابتدا مانند یک فنر پیچیده و فشرده شروع می‌شود که ناگهان منفجر می‌شود. موسیقی پر از ارجاعات سازشناختی به تم‌های اصلی موسیقی متن است، با اجراهای ریتمیک برجسته از سنتور و کانتله، و مملو از انفجارهای عظیم سازهای بادی برنجی، آوازهای کرال قدرتمند و حتی بافت‌های مدرن الکترونیکی. اگرچه این قطعه کیفیت حماسی مشابه با آثار زیمر، مانند سبک هولست در فیلم اول را ندارد، اما به‌خوبی اهداف خود را برآورده می‌کند. بیان اندوهناک تم سازهای بادی چوبی لوسیلا در لحظات پایانی این قطعه، در متن داستان بسیار تأثیرگذار و دلخراش است.

 

قطعه‌ی "The Dream Is Lost" نقطه‌ی اوج احساسی بزرگ موسیقی متن را همراهی می‌کند. در این صحنه، لوسیوس – که در نبرد ماکرینوس را شکست داده و او را به عمق رود تیبر فرستاده است – زیر دروازه‌های روم ایستاده، در حالی که دو ارتش مخالف در دو سوی او قرار دارند: یکی به رهبری گارد پرتورین که لحظاتی پیش شاهد مرگ رهبرشان بودند و دیگری به فرماندهی داریوس، دست راست آکاسیوس. در این لحظه، لوسیوس هویت خود را برای همه آشکار می‌کند و سخنرانی الهام‌بخشی ارائه می‌دهد که دو ارتش را متحد می‌کند و حداقل برای مدتی امید بازگشت روم به شکوه گذشته‌اش را زنده نگه می‌دارد. 

در این نقطه، گرگسون-ویلیامز به تم لوسیوس اجازه می‌دهد به‌طور کامل به تم افسانه‌ای زیمر برای ماکسیموس تبدیل شود. این تم با تمام شکوه و عظمت خود اجرا می‌شود، همراه با هارمونی‌های پرشور سازهای بادی برنجی و آوازهای قدرتمند. این همان لحظه‌ای است که طرفداران گلادیاتور منتظرش بودند، و اثر آن هیجان‌انگیز و تأثیرگذار است؛ یادآوری شگفت‌انگیزی از قدرت موسیقی متن فیلم و تأثیر آن بر احساسات مخاطب.

نکته‌ای در مورد دو قطعه: قطعه‌ی ششم، "Strength and Honor"، و قطعه‌ی پانزدهم، "Smooth Is the Descent"، از نظر ترتیب زمانی در فیلم خارج از جایگاه خود هستند و در واقع بخشی از تیتراژ پایانی فیلم را تشکیل می‌دهند. در قطعه‌ی نخست، گرگسون-ویلیامز تم لوسیوس را که در سراسر موسیقی متن تدریجاً شکل گرفته، به تم اصلی زیمر برای گلادیاتور تبدیل می‌کند. این تم از آغاز آرام و مبهم قطعه به شکلی پرشور، گسترده و تقریباً شکوهمند در اوج ارکسترال خود شکوفا می‌شود.

در قطعه‌ی دوم، گرگسون-ویلیامز اجرای زیبایی از تم لوسیلا را ارائه می‌دهد که با آوازهای آندروژن کُنتِرتِنور خواننده‌ی استرالیایی لیور آتار همراه است. این همان شکلی است که آهنگساز قصد داشت این تم را در ابتدا بشنویم، پیش از آنکه کارگردان ریدلی اسکات این ایده را رد کند. این قطعه زیبا، حسرت‌بار و تأثیرگذار است، تصویری اندوهگین از عشق یک مادر که با تلخی و پشیمانی همراه شده است. نیمه‌ی دوم این قطعه، که آوازهای آتار را با صدای سبک و رقصان کانتله و سنتور و بافت‌های کوبه‌ای خاورمیانه‌ای ترکیب می‌کند، بی‌نهایت جذاب و فوق‌العاده است.

 

آلبوم موسیقی گلادیاتور ۲ با اجرای مستقیم قطعه‌ی "Now We Are Free" از موسیقی متن اصلی گلادیاتور به پایان می‌رسد، که همراه با صدای نمادین لیزا جرارد ، لحظه‌ای دلچسب برای طرفداران این فیلم ایجاد می‌کند. این قطعه، بدون شک از لحاظ موسیقایی عالی است، اما از نظر داستانی ارتباط چندانی با اتفاقات پایانی گلادیاتور ۲ ندارد. این نسخه از تم ماکسیموس مستقیماً به آرزوی او برای پیوستن به همسر و فرزندانش در زندگی پس از مرگ مرتبط است و بنابراین هیچ تأثیر واقعی بر سرنوشت لوسیوس در پایان این فیلم ندارد. با این حال، این قطعه به قدری خاطره‌انگیز و ماندگار است که نمی‌توان به آن زیاد خرده گرفت.

یکی از نکاتی که شنوندگان و بینندگان متوجه خواهند شد، این است که گلادیاتور ۲ به طور کلی موسیقی آرام‌تری نسبت به پیشینیان خود دارد، و تم‌های جدید گرگسون-ویلیامز به اندازه‌ی تم‌های زیمر در ۲۴ سال پیش به سرعت در ذهن نمی‌مانند. این موضوع قابل پیش‌بینی است؛ موسیقی فیلم از آن زمان تاکنون به طور قابل‌توجهی تغییر کرده است، چه از نظر نحوه‌ی استفاده از آن و چه از نظر میزان برجستگی تم‌ها و ملودی‌ها. با این حال، حتی با در نظر گرفتن این تغییرات، می‌توان تصور کرد که برخی از افراد از ظرافت موسیقی گلادیاتور ۲ ناامید شوند. 

اما آنچه قابل ستایش است، شخصیت منحصربه‌فردی است که هری گرگسون-ویلیامز به این موسیقی می‌آورد. کل موسیقی متن پر از جزئیات و سبک‌های خاص آهنگسازی اوست، مانند استفاده‌ی مکرر از حرکات دایره‌ای در سازهای زهی و ترکیب آنها با بافت‌های ضربی و نواخته‌شده. طرفداران سبک گرگسون-ویلیامز قطعاً از این موسیقی لذت خواهند برد.

علاوه بر این، بافت‌های صوتی غیرمعمول و سبک‌ها و تنالیته‌های آوازی متفاوت باعث شده‌اند گلادیاتور ۲ هویتی متمایز از آنچه زیمر در فیلم اول انجام داد، پیدا کند. اگرچه موسیقی متن اول را به شدت دوست دارم، می‌توان به راحتی استدلال کرد که موسیقی متن گلادیاتور ۲ تجربه‌ای اصیل‌تر ارائه می‌دهد. این موسیقی کمتر در پی جلب رضایت عمومی است، اما کسانی که به جزئیات هنری توجه دارند، قطعاً آن را تحسین خواهند کرد.

در مجموع، از نظر من، گلادیاتور ۲ یک موسیقی متن برجسته است و یکی از بهترین‌های سال ۲۰۲۴ به حساب می‌آید. با توجه به تأثیرگذاری آن در متن فیلم، احتمال زیادی وجود دارد که هری گرگسون-ویلیامز برای اولین بار نامزد دریافت جایزه اسکار شود.

نقد اصلی نوشته‌ی جاناتان بروکستون

ترجمه و گردآوری: ساندترکس

Track Listing:
1. Gladiator II Overture (3:00)
2. Lucius, Arishat and the Roman Invasion (8:34)
3. I’ll Wait for You (5:50)
4. Ostia (4:11)
5. Angry Baboons (2:00)
6. Strength and Honor (3:21)
7. Acacius Returns (1:26)
8. City of Rome (1:55)
9. Defiance (0:55)
10. I See Him in You (2:58)
11. Acacius in the Colosseum (6:43)
12. Let the Gods Decide (4:07)
13. Macrinus’ Plan (3:33)
14. I Need You to Do This (3:51)
15. Smooth Is the Descent (4:21)
16. Now That I Have Found You (2:43)
17. Echoes in Eternity (2:15)
18. War, Real War (3:29)
19. The Dream Is Lost (2:45)
20. Now We Are Free (written by Hans Zimmer, Lisa Gerrard, and Klaus Badelt) (4:17)

اطلاعات موسیقی متن فیلم گلادیاتور ۲:

-  مدت زمان: ۷۲ دقیقه و ۱۴ ثانیه  
- موسیقی متن ساخته و رهبری شده توسط: هری گرگسون-ویلیامز  
- تنظیمات و ارکستراسیون توسط: استفن بارتون، مکس مک‌گوایر، هو-لینگ تانگ و رایدر مک‌نیر  
- نوازندگان برجسته: ریچارد هاروی، مارتین تیلمان، آبراهام کوپرو و هیو مارش  
- اجراهای ویژه‌ی آوازی: لیزا جرارد، آیو آدی‌یِمی، اِجیگایهیو "گیگی" شیباباو، گریس دیویدسون، لیور آتار و آنتونیو لیزانا  
- ضبط و میکس توسط: آلن میرسان، پیتر کابین و کرستی والی  
- ویرایش توسط: تونی لوئیس  
- تهیه‌کننده آلبوم: هری گرگسون-ویلیامز  

این ترکیب از هنرمندان برجسته و متخصصان صوتی، موسیقی‌ای منحصربه‌فرد و پرجزئیات خلق کرده است که هم میراث موسیقی متن اصلی را حفظ می‌کند و هم هویت جدیدی برای فیلم فراهم می‌آورد.